Burak Bekgöz
-
Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri ve Malpraktis
Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri (HÖ-ASH), ülkemizde 25 yıldır her geçen yıl artan bir ivmeyle gelişiyor. Türkiye’de HÖ-ASH ve ambulans hizmetlerinin başlaması çok uzak tarihlere değil 1986 yılına dayanıyor (Tablo-1). Bilindiği gibi dünyada HÖ-ASH 2 sistem üzerinde yürütülüyor; Anglo-Amerikan Sistemi (nam-ı diğer kap-götür sistemi) ve Hepimizin Lady Diana’nın ölümü ile tartıştığımız Franko-German (kal ve oyna) sistemi. Türkiye’de 1993 yılı HÖ-ASH açısından çok önemli bir tarih çünkü bu tarihte hem Acil Tıp Uzmanlığı hem de Paramedik yetiştirmek için ilk adımların açılmasıyla aslında kap-götür sisteminin temelleri atılmış oldu. Kap-götür sisteminde ana personel paramediklerdir ve amaç hastayı bir an önce hastaneye ve doktora…
Devamını Oku » -
Acil Serviste Yaşlı Hastalarda Deliryum ve Ajitasyon Yönetimi
65 yaş ve üstü olan yaşlı hastalar acil servislere sık sık ajitasyon, konfüzyon veya davranış değişiklikleri nedeniyle başvururlar. Davranışsal değişiklikler ile başvuran yaşlı hastalarda, akut değişime neden olan altta yatan bir tıbbi durum veya tetikleyici olması muhtemeldir. Bu yaş grubundaki hastaların yeni başlayan bir primer psikotik bozukluk veya şizofreni saptanması nadirdir. Bu yüzden aksi ispatlanana kadar tıbbi bir neden olduğu varsayılmalıdır. Ayrıca, bu hastaların belirti ve semptomları silik veya atipik olabilir, doayısıyla değerlendirme eksiksiz olmalıdır. Tedavi, altta yatan hastalığın tedavisine ve kötüleşen semptomları önlemek için proaktif önlemlere odaklanmalıdır. Deliryum, artan ve azalan semptomlarla zihinsel durumdaki akut bir değişikliktir ve hiperaktif,…
Devamını Oku » -
Baş Ağrısı Klinik Rehberi
American College of Emergency Physicians (ACEP), belirli aralıklarla yayınladığı klinik rehberlerle acil hekimlerine, muhtemelen rehberi yazanların da klinikte hasta bakarken kafalarına da takılan sorulara yanıt arıyor. Baş ağrısı, acil hekimlerinin sık karışılaştığı ve potansiyel olarak yüksek risk içeren hastalık grubudur. Amerika Birleşik Devletlerinde her sene acil servise 3.8 milyon hasta (%2.8/tüm başvurular) baş ağrısı şikayetiyle acil servise başvurmaktadır. Bu hastaların %14’üne görüntüleme yapılmış ve görüntüleme yapılan hastaların %5.5’inde de ciddi patoloji saptanmıştır. Akut olgularda, kliniğin net olmadığı durumlar göz önünealındığında, acil hekimleri hangi hastaların nörogörüntülemeye ihtiyaç duyacağını ve hangilerinin ayaktan tedavi için uygun değerlendirilebileceğini belirlemelidir. American College of Radiology baş…
Devamını Oku » -
Hastane Öncesi Acil Sağlık Hizmetleri
Hastane öncesi acil sağlık hizmetleri (HÖ-ASH); afet, kaza ya da hastalık sonucunda acil yardıma ihtiyaç duyan hastalara hastane öncesi sağlık çalışanları tarafından değerlendirilmesi, ilk tedavilerinin yapılması ve güvenli bir şekilde hastaneye nakledilmesini kapsar. Modern sağlık sistemlerinin temel yapı taşlarından birini oluşturan bu hizmetlerin esas amacı, hastaların morbidite ve mortalite oranlarının azaltılmasını sağlamaktır.1 HÖ-ASH tarihi, Napolyon’un baş cerrahı Barron Larrey’in, yaralı askerleri hızlıca hastanelere götürerek ölüm oranlarını düşürdüğü 18. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nde HÖ-ASH sistemi resmen 1966 yılında, travma mağdurlarının motorlu taşıt kazalarından acil bakımına odaklanan Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği Yasası’nın geçmesiyle başlamış ve HÖ-ASH sistemlerinin geliştirilmesi için hükümet…
Devamını Oku » -
Pelvik Travmanın Erken Dönem Yönetimi
Pelvik kırıklar, ciddi travması olan hastaların %10’unda görülür. Pelvik tavmaların hastane öncesi ve hastane yönetimi, kanamanın hızlıca durdurulabilmesi için iyi bir organizasyon ve strateji gerektirir. Bu stratejiler iyi bir travma bakım merkezi gibi global ve multidisipliner iyi bir hasta bakımı gibi lokal hedefleri içerir. Hastane öncesi yönetim ise bu stratejilerin en önemlilerindendir. Hasta yönetiminin her adımı dikkatlice düşünülmeli ve kanama kontrolüne odaklanılmalıdır. Şiddetli pelvik travmaların yönetimi ile ilgili Fransa Anestezi ve Reanimasyon Derneği yeni bir kılavuz yayınladı.1 Kılavuz hem hastane öncesi hem de hastanede belirledikleri önemli sorulara yanıt aranıyor. Kılavuzda kanıt düzeyi ve öneri düzeyi her soru için belirlenmiş. Bu…
Devamını Oku » -
Hastane Öncesi Kardiyak Arrestlerde Resüsitasyonu Sonlandırma
Hastane öncesi acil sağlık sistemleri, zamana duyarlı ve potansiyel olarak hayati tehlike oluşturan hastalık veya yaralanması olan hastalar için tıbbi bakım sağlamak üzere tasarlanmıştır. Ani kardiyak arrestler, bu sistemlerinin müdahale edip hayat kurtarabileceği en önemli hasta gruplarıdır. Hastane öncesi kardiyak arrest (HÖKA), dünya çapında majör bir sağlık sorunudur. Amerika Birleşik Devletleri’nde 330.000/yıl, Avrupa’da ise 275.000/yıl HÖKA görülmektedir. HÖKA vakalarında kardiyak etiyolojiden sağ kalım oranı sürekli olarak iyileşirken, tüm etiyolojilerdeki HÖKA sağ kalım oranı yaklaşık otuz yıl öncesine benzer şekilde yaklaşık % 10’dur [1]. Ülkemizde hastane öncesi kap-götür sistemi etkin olsa da günümüzde alanda etkin kardiyopulmoner resüsitasyonun sağ kalımda çok etkin…
Devamını Oku » -
Doktorlar için ‘MacGyver’ Önerileri
Acil hekimleri olarak çok hatta daha çok hasta bakmaya artık alıştık. Baktığımız hasta sayısının fazlalığı hasta çeşitliliğimizi de artırıyor (Bence acil bağımlılığımızın bir nedeni de bu). Acil servislerde çalışırken istediğimiz tıbbi malzemeye her an ulaşamayabiliyoruz. Peki bu biz acilcileri yıldırır mı? Cevap tabii ki hayır. Bu yazımızda hem internette bulduğum ve hem de benim acil serviste öğrendiğim acil hekimleri için pratik önerilerden bahsedeceğim. Sizin de bu tarz uygulamalarınız varsa yorum yazmayı unutmayın. İyi okumalar. Diş çekimi sonrası durmayan kanamalar Diş çekimi sonrası kanamalar için etkin yollardan birisi acil servis çalışanlarının vazgeçilmezi: Siyah poşet çay. Yanlış duymadınız, siyah çay içerdiği…
Devamını Oku » -
Akut Medikal Hastalarda Oksijen Tedavisi
Oksijen (O2T) tedavisi, hem sağlık çalışanlarının hem de hasta ve hasta yakınlarının çok sevdiği, günümüzün olmazsa olmaz tedavi yöntemlerinden biri olarak görülmekte. O2T almadığı için tedavi olamayacağını düşünen, sadece O2T verilerek düzelen ya da ‘bari bir O2T verseydiniz’ diyen hasta ve hasta yakınları ile hepimiz karşılaşmışızdır. Son dönemdeki çalışmalar hekimlerin de O2T’ne olan yatkınlığını kanıtlıyor: Hastane acil servislerine başvuran hastaların en az %25’i O2T verilmektedir. Klinisyenler, hipoksemi olmaksızın inme ya da miyokard enfarktüsü ile başvuran hemen hemen tüm hastalara sıklıkla oksijen vermektedir. Çoğu sağlık çalışanı yüksek O2T’nin bir zararına olmadığına inanmaktadır. British Medical Journal yazarları da bu durumu fark etmiş…
Devamını Oku » -
ST Segment Yüksekliği Olmayan Akut Koroner Sendromlu Hastaların Acil Servis Yönetimi ACEP/2018
1Her yıl 10 milyon hasta, göğüs ağrısı şikayeti nedeniyle acil servislere (AS) başvurmaktadır. Bu hastalardan ST yükselmeli miyokart enfarktüslü (STEMI) olanlar hızlı bir şekilde teşhis edilir ve reperfüzyon tedavisi alırlar. Akut koroner sendrom (AKS) tanısı alan hastaların %70’i ise ST yükselmesi olmayan miyokard enfakrtüsü (NSTEMI) tanısı almaktadır. Bu hastaların tanı ve tedavi süreci ise oldukça zorlayıcıdır. Bu nedenle, American College of Emergency Physicians (ACEP) potansiyel NSTEMI ile başvuran hastalarla ilgili acil hekimlerine yardımcı olmak için 2018/ağustos ayında bir klinik rehber yayınladı. 2017 yılında STEMI hastaları için yayınladığı rehbere buradan ulaşabilirsiniz. Bu rehber, araştırılan klinik sorular ve cevapları düşünüldüğünde aslında tedavi…
Devamını Oku » -
Mekanik Göğüs Kompresyon Cihazlarının Rutin Kullanma Zamanı Geldi mi?
Kardiyak arrest olan hastalarla muhtemelen en çok karşılaşan hekimler biz acilcileriz. Her ne kadar artık günlük pratiğimizin bir parçası haline gelmişse de acil servis yoğunluğu içerisinde bu hastalara müdahale ederken teknolojiden (mekanik göğüs kompresyon cihazları) faydalanmak işimizi büyük ölçüde rahatlatıyor. Peki bu cihazların kullanımı sağ kalım, spontan geri dönüş ya da nörolojik sağ kalım için bir fayda sağlıyor mu? Bu cihazların rutin olarak kullanımını güncel literatür öneriyor mu?Ne zaman, hangi hastada daha etki oluyorlar? Bu yazımızda cihaz tiplerinden bağımsız ne zaman hangi hastada kullanmalıyız sorularının cevabını arayacağız. Kardiyak arrestte, sağ salımın temel noktası etkin göğüs basısı olmasına rağmen yorgunluk ve…
Devamını Oku »