N. Özgür Doğan
-
AHA 2020 Kılavuzu
2020 AHA Kardiyopulmoner Resusitasyon ve Acil Kardiyovasküler Bakım Kılavuzu – Geniş Özet
İlki 1996, sonuncusu 2015 yılında yayınlanan ve 5 yılda bir güncellenen kardiyopulmoner resusitasyon kılavuzunun 2020 güncellemesi 21 Ekim 2020’de yayınlandı. Acilci.net’te ilerleyen günlerde kılavuzun diğer kısımları ile ilgili de özet bilgileri bulacaksınız, belirtilen değişikliklerin bir kısmının gerekçeleri kılavuzun ilerleyen kısımlarında ayrıntılı şekilde geçiyor. Kılavuzun burada okuyacağınız kısmı ise değişikliklerle ilgili önemli noktaları sunan bir özet niteliğinde, önerileri olabildiğince 2015 kılavuzu ile kıyaslayarak aktarmaya çalıştım. Genel bir değerlendirme yapacak olursak, kılavuzda 2015 kılavuzuna göre bizi bekleyen majör değişiklikler yok, fakat geriye dönüş de yok. Önceki kılavuzlarda hızlı geçilmiş bazı başlıkların alt başlıklara ayrılarak ayrıntılandırıldığını söylemek daha doğru olabilir. İyi okumalar.. ÖNEMLİ…
Oku -
Acil Tıp Eğitimi ve Akademi
Pandemiden Ne Öğrendim?
Pandemi dönemi hekimler için hem bireysel, hem de akademik olarak zorlu geçti ve geçmeye devam ediyor. Zaman zaman Hollywood filmlerinde dünyanın sonunu getiren göktaşının dünyaya düşüşüne tanık olur gibi, bazen çaresizlik, bazen ise umutla geçen ilginç bir döneme tanık oluyoruz. Hepimiz için farklı geçen bu dönemin bilimsel, sosyal, eğitimle ilgili, kişisel ve bireysel sağlık yönünden; geri kalan hayatımızı da kökünden değiştirecek bazı yansımaları oldu. Bu yazıda sizlere pandemi döneminde yaşadığımız paradigma değişikliğinden yola çıkarak, tuttuğum notları paylaşıyorum. Notların çoğunun bireysel düşüncelerim olduğunu söylemekte fayda var.. İnsanlar çoğunlukla, bilim ise bazen yanılır; rasyonalite her zaman kazanır Pandeminin ilk başladığı günlerden itibaren…
Oku -
Akademik Yayıncılık ve Dergiler
Bilgi Sentezi, Taklit ve Plagiarizm
Bugün, son dönemlerde sosyal medyada sıklıkla dolaşan, tezlerde ve bilimsel makalelerde atıf göstermeden veya atıf göstererek blok şekilde alıntı yapmakla ilgili problemlerden bahsedeceğiz. Bu durum ülkemizde plagiarizm denildiğinde pek kimsenin anlamadığı, atıf göstermeden alıntı yapmışsın denildiğinde insanların sessiz kaldığı, “intihal” dediğinizde ise suç vasfına bürünen bir durum aslında. Bunu anlayabilmek için, konuyu sadece bilimsel etik suç kapsamında görmek doğru olmayabilir: Çünkü gazete yazılarında, birisine ait fotoğrafın ya da görselin kolayca kullanılmasında, web sitelerinde, hatta mesajlaşma programlarında gönderilen materyallerin viral şekilde iletilmesinde hassasiyet gösteren insanlar olmadığımız açık.. Twitter’da başkalarının başından geçen durumları, kendi başından geçmiş gibi anlatan persona problemlerine ise hiç…
Oku -
Sağlıklı Yaşam ve Çalışma
Nasıl Çalışıyorum?
Kitapçı raflarında en sevmediğim bölüm kişisel gelişim kitaplarının olduğu kısımdır. İnsanların yaşadıkları, bilimsel olarak faydası gösterilememiş pozitif ve negatif deneyimlerin başka birine optimal fayda sağlama ihtimalinin düşük olduğunu düşünüyorum çünkü. Bugün bu nedenle uzun zamandan beri yazmaktan kaçındığım, ama çevreden gelen bildirimlerden gördüğüm lüzum üzerine yazmak zorunda hissettiğim bir konudan bahsedeceğim. Bu yazı, ALiEM’deki “How I work smarter?” başlığında geçen yazı dizisinin benzerlerinden birisi aslında, dolayısıyla yazacaklarım fazlasıyla bana özel ve subjektif olacaktır. Bana özel olmayan bir kısım var ki, bunu da zamanında Sigmund Freud hayatta başarıyı ve hayatın tadına varmayı anlatırken söylüyor: Hayatta mutlu olmak için sevmeye ve çalışmaya…
Oku -
Akademik Yayıncılık ve Dergiler
Kongreler “Hala” Gerekliler Mi?
21. yüzyılın ilk yıllarından birinde, Ankara’da sabahların ayaza kestiği, günlerinse güneşli geçtiği eylül günlerinden bir öğle sonu acil servisin toplantı salonunda oturuyoruz. Üçümüzün de önünde bilgisayarlar ve çıktı olarak alınmış bildiri özetleri var. Asistanlık yıllarımızın sonlarındayız. Kongreye yaklaşık bir buçuk aylık bir süre kalmış, bütün derdimiz bildiri özetlerini son güne yaklaşırken yetiştirebilmek.. Toplantı salonuna arada acil servisin rutin gürültüsüyle, denizdeki dalgalar gibi kabarıp sonra tekrar durulan ajitasyon anlarının sesleri geliyor. Sanırım sadece acil serviste çalışan bir insanın ayırt edebileceği bir fark bu; bazal gürültü ile birazdan fırtına kopacak sesleri arasındaki fark.. Yanlış bir sayı vermek istemem ama, üçümüzün hazırlayıp önümüzdeki…
Oku -
İstatistik ve Metodoloji
Kime Atıf? Neden Atıf?
2011 yılının karlı bir kış günü, yeni çıkmış 7. baskı Tintinalli’s Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide isimli değerli kitabın sayfalarını karıştırırken, 30. bölümde (Trakeal entübasyon bölümü) bir cümle dikkatimi çekti. Olabildiğince düzgün çevirmeye çalışayım: “Ketamin sedatize ve ventile edilen hastalarda kafa içi basıncını artırmaz; bununla birlikte bazı çalışmalar ilacın olası serebroprotektif etkileri olduğunu da öne sürmektedirler. Ketaminin, hipotansiyonu olan kafa travmalı hastalarda uygulanması düşünülmelidir.” Her iki cümle de 14 numaralı referansla sonlanmaktaydı. Kitabın başka bir yerinde de benzer bir referansa dayandırılarak, ketaminin önceki tartışmalara rağmen “artık” güvenilir olduğundan bahsediliyordu. Tintinalli’nin daha önceki baskılarını bilerek kabaca bir mukayese yapma şansına…
Oku -
Akademik Yayıncılık ve Dergiler
Science Citation Index ve Bilimsel Dergi İndeksleri: Bir Kötüye Kullanım Öyküsü
Bilgi uçucudur. Bugün öğrendiklerimizi yarın unuturuz, bugün emin olduklarımızdan yarın şüpheye düşeriz. Bir şeyler okuyup öğrenmeye çalışırken; tıpla ilgili edindiğimiz tüm bilgi kırıntılarının, yüzyıllar içinde insanlara oldukça komik ve primitif geleceğinin, hatta karikatürize edileceğinin de farkındayızdır. Buna rağmen okumayı, öğrendiklerimizi kafamızın içinde sınıflamayı severiz. Çünkü bilgi etkileşime, paylaşıma ve eleştiriye ihtiyaç duyar; bu şekilde katlanır ve büyür. Tıbbi yayıncılığın emekleme aşamasında olduğu 20. yüzyılın ilk yarısında, savaşlarla boğuşan bir dünyada çeşitli kuruluşlara ait dergiler yayın hayatlarını sürdürmekteydiler. Sizi bilmiyorum ama ben, tuhaf ve daktilo fontuna benzeyen fontlarla yazılmış, belki yazıldıktan 50-60 yıl sonra bir elektronik tarayıcıdan geçirilerek okura ulaştırılan dergi…
Oku -
Akademik Yayıncılık ve Dergiler
Açık Erişimli Dergiler ve Sahte/Yağmacı Dergicilik: Nedir, Ne Değildir?
Akademik dünyada açık erişimli dergiler ve yağmacı & sahte dergicilik kavramı uzun zamandan beri önemli tartışma başlıklarından birini oluşturmaktaydı. Ülkemizde geçmişte akademik yükselmenin temel kriterlerinden birini temsil eden “SCI-Expanded dergide yayın yapma” gerçeği nedeniyle, SCI-E yayın sayıları, özellikle tıp alanında logaritmik olarak artmaya başladı. Hekimler önlerine konan bu “SCI-E engelini” de, içinde açık erişimli (open-access) dergilerin de bulunduğu ve sayıları gitgide artan bir dergi yumağıyla aşmaya çalıştılar. Bu sırada açık erişimli dergilere bir anda “paralı dergi” denmeye başlandı ve hızla kötülendiler. Suçlu olan açık erişimli dergiler mi? Açık erişimli dergilerle yağmacı/sahte dergilerin farkı nedir? Bir akademisyen yayın yapmaya çalışırken, yağmacı-saldırgan…
Oku -
Toplantılar
Türkiye Acil Tıp Kongresi (TATKON 2019)
Türkiye Acil Tıp Derneği’nin markalaşmış en önemli bilimsel organizasyonlarından biri olan Türkiye Acil Tıp Kongresi’nin (TATKON 2019), bu yıl 21-24 Kasım 2019 tarihleri arasında Regnum Carya Belek otelinde yapılması planlanmaktadır. Kongremizin bu yılki teması “Yalnız Değilsiniz” olarak belirlendi. Bu tema; ciddi iş yükü ile stres altında çalışmak zorunda kalan, hemen her gün acil servislerinde artan şiddet olaylarıyla yüzleşen; bunlara rağmen çalışma motivasyonunu yüksek düzeyde tutan, sorunlarını paylaşan, bilimsel çözümler üreten acil tıp çalışanları için planlandı. Kongremizin bildiri sistemi mart ayı itibariyle aktive oldu ve kongre bilimsel programı da takip eden günlerde yayınlandı. Bu yıl, akademik yükseltme ve takdir kriterlerini de…
Oku -
Aylık Literatür Özetleri
Literatür Özetleri: Kasım 2018
Bu ayki Literatür Özetleri’nde üç yazıya yer veriyoruz.. İlk araştırma hastane dışı kardiyak arrestlerde supraglottik havayolu kullanımının başarısını anlatan bir randomize kontrollü çalışma.. İkinci yazı akut karaciğer yetmezliği olan hastaların kritik bakımındaki ipuçlarını içeriyor.. Son olarak da; S-100 B proteininin, hafif kafa travması olan çocuklarda yüksek ekarte ettirici başarısını ele alan bir metaanaliz özeti var elimizde.. İyi okumalar.. Hastane dışı kardiyak arrestlerde supraglottik havayolu, endotrakeal entübasyondan daha mı başarılı?1 2000’li yıllar, kardiyopulmoner arrestin yönetiminde havayoluyla ilgili endişelerin bir tarafa bırakıldığı ve kompresyonun öneminin daha kalın çizgilerle belirtildiği yıllar oldu. Balon valf maske, endotrakeal entübasyon (ETE) ve supraglottik yöntemlerin (laringeal maskelerin-LM)…
Oku