Ş. Kerem Çorbacıoğlu
-
AHA 2020 Kılavuzu
İlk Yardım Önerileri – AHA 2020
İlk Yardım Tanımı İlk yardım, akut bir hastalık veya yaralanma durumunda sağlanması gereken ilk müdahaleleri tanımlar. Temel hedefleri arasında yaşamı korumak, acıyı-ağrıyı hafifletmek, mevcut tıbbi durumun daha kötüye gitmesine engellemek veya ek yaralanmaların oluşmasını engellemek ve iyileşmeyi teşvik etmek yer alır. İlk yardım, mağdurun kendi kendine yaptığı müdahaleler de dahil herhangi bir durumda herhangi biri tarafından başlatılabilir. Herhangi bir eğitim seviyesinde ilk yardımın sağlanmasının genel özellikleri aşağıdakileri içermesi gerekmektedir; • İlk yardım ihtiyacını tanımak, değerlendirmek ve önceliklendirmek • Uygun yetkinlikleri kullanarak bakım sağlamak ve yetki sınırlamalarının (yasal ve tıbbi) farkında olmak • Acil tıbbi hizmetler sistemini veya diğer tıbbi yardımı…
Oku -
Acil Tıp ve Kritik Bakım
Oral antikoagülan kullanan kafa travmalı hastaların yönetimi…
Herkese merhabalar. Bugün yakınlarda okuduğum oral antikoagülan kullanan travmatik beyin hasarlı hastaların yönetimi ile ilgili Avusturya kökenli disiplinler arası hazırlanmış konsensüs raporunu1 paylaşmak istedim. Bu raporda hepimizin sıklıkla karşı karşıya kaldığı önemli klinik sorulara çok fazla “ama”lara 🙂 yer verilmeden net cevaplar verilmiş. Böyle diyorum çünkü bildiğiniz gibi söz konusu kanıta dayalı tıp ise çoğu zaman ne yapacağımızı tam anlamayabiliyoruz 🙂 . Zaten hazırlama ekibi konsensüs raporunun metot kısmında açıkça bu durumu belirtmişler; ilgili klinik sorulara ait yeterince randomize kontrollü çalışma bulunmadığı için biz önerilerimizi yaparken GRADE sistemini kullanmadık, onun yerine daha çok uzman görüşü sunduk! Ben kendi adıma bu yaklaşımı anlamlı…
Oku -
İstatistik ve Metodoloji
Anket Çalışması Planlarken…
Anket çalışmaları kendi alanımızda olduğu gibi pek çok alanda da karşımıza çıkan çalışma tiplerinden birisi. Akademik ilerleme sürecinde dosya doldurma baskısı düşünüldüğünde hızlıca yapılabilmesi, geniş örneklemlere kısa sürede zahmetsiz şekilde ulaşılabilmesi gibi nedenlerle araştırmacılar anket çalışmalarını sıklıkla tercih etmektedirler. (E-posta kutunuza düşen anket çalışmalarının sayısından tahmin edebilirsiniz bunu). Ancak bu sayısal çoğunluğa rağmen bu anketlerin önemli bir kısmı aslında özensiz hazırlanmış, geçerlilik ve güvenirlilik analizleri yapılmış net bir ölçek içermemektedir. Aslında anket çalışmaları gözlemsel araştırma alt tiplerinden birisidir ve kesitsel-tanımlayıcı bir çalışma tipi olarak kategorize edilebilir. Anket çalışmalarının diğer çalışma tiplerine göre en önemli güçlü yönü normalde direk ölçülebilir olmayan…
Oku -
İlaçlar
Furosemid, Akut Böbrek Hasarı ve Hipotansiyon
Genel tıp uygulamaları düşünüldüğünde cevabı net olmayan ne kadar çok klinik durum ve açmaz var. Bugün sizlerle paylaşmak (belki de dertleşmek denilebilir) istediğim yine kanıtların az olduğu olanların da kendi içinde çelişkili olduğu bir klinik durum; volüm fazlası olan kritik hastalarımızda furosemid başta olmak üzere loop diüretikleri uygularken karşımıza çıkan gri alanlar. Ne bunlar; Dekompanze şekilde karşınıza gelmiş bir konjestif kalp yetmezliği hastası düşünün. Hastanız nefes darlığı çekiyor akciğer muayenesinde ralleri duyuyorsunuz. Haklı olarak hastaya hızlıca diürez yapmak için furosemid başlıyorsunuz. Ama o arada biyokimya sonucu geliyor ve kreatin değerinin 2.5mg/dl olduğunu görüyorsunuz. Kardiyolojiden gelen meslektaşınız daha fazla yapmayalım…
Oku -
Direk Grafi
Anterior Omuz Çıkığında Redüksiyon Sonrası Görüntüleme Gerekir mi?
Omuz çıkıkları acil servislerde sıklıkla karşılaştığımız büyük eklem çıkıklarından birisi. Tanısı büyük ölçüde klinik ile konulabilse de hem görsel olarak humeral başın glenoid ile olan ilişkisinin görsel olarak saptanması hem de olası bir fraktürün saptanması için konvansiyonel X-ray’ler yaygın olarak kullanılmakta. Atravmatik rekürren olan çıkıklarda pre-redüksiyon grafilerin istenmeyebileceğini belirten çalışma ve görüşler olsa da bu konuda da genel kabul gören bir görüş olduğunu söylemek zor. Bu tartışmaların temelinde elbette gereksiz radyasyon maruziyetinden sakınmak yatmakta. Bu başlıkta yapılan bir diğer tartışma ise redüksiyon sonrası (post-redüksiyon) grafinin gerekli olup olmadığı. Yani işlemi yapmışsınız hasta rahatlamış ama siz yine de bir film görmek…
Oku -
Enfeksiyon
Bir prokalsitonin çalışması: ProACT son sözü söyledi mi?
Bildiğiniz gibi bir kongreyi daha geride bıraktık. EACEM 2018 süresince emeği geçenlere teşekkürü bir borç bilirim. Acilci.net yazarlarından Barış Hocamla beraber prokalsitonin (PCT) üzerine keyifli bir uzman atışması yaşadık. Sanırım ikimizde birbirimizi ikna ettik. Yaptığımız konuşma sonrasında ise kongreye gelemeyenler için acilci.net sayfalarında prokalsitonin ile ilgili son durumu özetlemeye karar verdik. Barış hocamın iki gün sonraki yazısında PCT’nin acil servis kullanımına dair kapsamlı bir yazı bulabilecekseniz. Benim payıma düşen ise en çok tartışmanın olduğu başlık olan alt solunum yolu enfeksiyonlarında (ASYE) PCT kılavuzluğunun antibiyotik (AB) kullanımını azaltıp azaltmadığı sorusu. Bu tartışmayı alevlendiren aslında temmuz ayında yayınlanan ProACT1 çalışması ki bu…
Oku -
Enfeksiyon
Refrakter septik şok
Sepsis ve septik şok acil servislerimizde sık karşılaştığımız başlıklardan biri. Bu konu ile yazılan her yazıda ister istemez ilgi çekiyor. Son zamanlarda farklı olarak neler var diye literatür tararken karşıma çıkan bir ilginç ve görece farklı bir yorum yazısının özet düşüncelerini sizinle paylaşmak istedim. Dr. Nandhabalan’ın kaleme aldığı yazıda refrakter septik şok hastalarının yönetimiyle ilgili yine kendi tabirleriyle “pragmatik yaklaşımlarını” özetlemişler1. Bilindiği gibi sepsis kılavuzlarında septik şoklu hastalar için yapılan genel öneriler; olabildiğince erken başlanan uygun seçilmiş antibiyotik, sıvı replasmanı ve belirlenen hemodinamik hedefleri tutturabilmek için gerektiği durumlarda vazopresör desteği. Dr. Nandhabalan’a göre ise mevcut randomize kontrollü çalışmalarda sayısal anlamda…
Oku -
BT
Penetran abdominal yaralanma yönetiminde BT traktografi
Penetran abdominal yaralanma yönetimi belki de en çok tartışmalı olan başlıklardan birisi. Net olan bilgimiz aslında kimleri acil olarak laparotomiye almamız gerektiği; hemodinamik stabil olmayan hastalar, evisere olmuş bağırsaklar vb. Ancak bunun dışındaki hastalar ile ilgili pek çok farklı yaklaşım önerisi bulunmakta. Bunun altında yatan önemli bir sebep tüm hastaların rutin diagnostik laparotomiye alınması durumunda gereksiz, negatif veya tedavi edici olmayan (non-therapeutic) laparotomi sayılarının yüksek olması. Bu nedenle seri fizik muayene, lokal yara eksplorasyonu vb yöntemleri içeren daha non-invaziv yöntemler tartışılmaktadır. Bu konular ile ilgili tartışmalara acilci.net’in eski yazılarında bolca karşılaşabilirsiniz. Bugün benim bahsetmek istediğim konu ise acil laparotomi kriterleri…
Oku -
Acil Tıp ve Kritik Bakım
STEMI hastalarında oksijen tedavisinde son durum…
Bilindiği gibi STEMI hastalarında 1990’lı yılların başlarından beri oksijen tedavisi rutin olarak kullanılagelmiştir. Ancak son yıllarda bu yaklaşımımız değişmiş ve son çıkan kılavuzlarda açık şekilde hipoksi saptanmayan hastalarda rutin oksijen kullanılması önerilmemekte ve hatta rutin kullanılmasının zararlı olduğu belirtilmektedir. Aslında bu rutin oksijen kullanımındaki bu değişimin en önemli dayanağı aslında Stub ve arkadaşlarının 2015 yılında “Circulation”’da yayınladıkları çalışmadır. Bu çalışmadan önce yapılan kanıt düzeyi yeterli olmayan pek çok çalışma mevcuttu ama net bir bilgi elimizde yoktu. Nitekim yakın yıllarda yapılan bu konuyla ilgili Cochrane derlemesinin özeti “STEMI hastalarında rutin oksijen kullanımının faydası ya da zararı yönünde net bir kanıt yoktur”…
Oku -
Girişimsel işlemler
Anterior mandibula çıkığında alternatif bir metot!
Geçenlerde yaşadığım hafif bir travma sonrası sağ el başparmağım çıktı. Üç günlük istirahat sonrası ağrılar geçse de yüke karşı direnç durumunda ağrı ve tedirginlik hissi semptomlar olarak sürmekte. Bunun üzerine düşünmeye başladım acil tıp pratiğinde bu durum bana engel olur mu? Günlük pratikte çok sıkıntı yaşamasam da anterior mandibula çıkığında klasik oturtma manevrası sırasında problem yaşayabileceğimi düşündüm. Bunun üzerine alternatif manevraları araştırmaya başladım. Aslında yazarlarımızdan Dr. Ersin Fırıncıoğulları 3 yıl önce bize şırınga tekniğinden bahsetmişti. Ancak benim bahsetmek istediğim yine önceki yazıda değinilmiş ama üzerinde durulmamış bir yöntem. Bu ekstra-oral yöntemi 2007 yılında Annals of Plastic surgery dergisinde Chen ve…
Oku