Giriş

Travma hastanız var ve herhangi bir ekleminin radyografisini görmek istiyorsunuz. Grafi kemiğin iki boyutlu görüntüsünü sağlayan bir tetkiktir. En az 2 yönlü çekim şarttır (tercihen 3). Kemik grafisi çektiriyorsanız mutlaka proximal ve distal eklemi içine almalıdır. Standart radyografik görünümlerin bilinmesi tanıyı koymanıza yardımcı olacaktır¹²³⁴⁵⁶.

Omuz grafisi ya da başka bir grafide, kırıkta klinik tanıyı doğru koyabilmek için yaralanma mekanizmasına mutlaka hakim olunmalıdır. Klinik muayene bulguları, hastanın yaşı ve radyografik olarak atlanabilecek kırıkların göz önünde bulundurulması hata yapma ihtimalinizi oldukça azaltır.

Her şeyde olduğu gibi grafinin de ABC’S’i vardır. Bunlar:

• Adequacy/Alignment (yeterlilik ve uyum)
  • Uygun sayıda yön ve penetrasyon içeren röntgenin yeterliliği (adequacy)
  • Hasta adı, tarih ve sağ-sol işareti (adequacy)
  • Grafideki sağlam taraf veya diğer kemiklerle uyum (alignment)
• Bones (kemikler)
  • Kemiklerin uzunluğu boyunca kırık hattı ve/veya periostta bozulma
• Cartilage (kıkırdak)
  • Genişlemiş veya daralmış eklem aralığı
• Soft tissue (yumuşak doku)
  • Ödem/efüzyon

Kırığın radyografik tanısı kırık hattının gösterilmesi, yumuşak doku değişiklikleri ya da iskelet hatlarındaki değişiklikler ile konur. Kırık taklitçileri arasında aksesuar kemikçikler, büyüme kıkırdağı, kapanmamış epifizler, damar yapıları ve “Mach band” denen görsel gri tonlama yanılgısı sayılabilir. Ayırıcı tanıda bu taklitçilerin karakteristik yerleşimi, düzgün ve yumuşak hatları ve kortikal defekt yokluğu yardımcı olacaktır.

Omuz Anatomisi

Omuz eklemleri

• Glenohumeral
• AC (akromiyoklaviküler)
• Sternoklavikular
• Skapulotorasik

Omuz Grafisi

Endikasyonları:

• Omuz travması
• Glenohumeral eklemde/bölgede kemik hassasiyeti
• Hareket kısıtlılığı
• İnstabilite
• Şüpheli çıkık
• AC eklem hasarı
• Skapula travması
• Şüpheli artrit
• Travmatik olmayan omuz ağrısı

Omuz grafisi değerlendiriken:

• Görüntüler düzgün mü? Her yapı görüntülendi mi? Değilse, yeniden çekin.
• Bir çocuğun veya bir yetişkinin omuzu mu? Kemik hakkında genel izleniminiz nedir?
• Humerus başının konumu nedir? Glenoid ile normal eklemlenme var mı? (Lukse bir konumda mı, yoksa osteoartrit var mı?)
• Eğer bir AC görüntüsü varsa: akromion/klavikulanın altına düz bir çizgi çizebilir misiniz?
• Her korteksi kontrol edin. Herhangi bir yerde düzensiz kortikal kesinti var mı? Eğer öyleyse, kırık çizgisini görebiliyor musunuz?
• Omuz eklemi dışında anormallikler var mı? (Kot, akciğer ve yumuşak dokuları düşün)

Omuz Çıkıkları

Anterior Omuz Çıkığı

• AP görüntü:
  • humeral baş korakoid çıkıntının altında bulunur
• Aksiyal görüntü:
  • humeral baş (golf topu) glenoitin önündedir (tee)
• Y görüntüsü:
  • humeral baş Y merkezinde değil, ön tarafa doğru hareket etmiş (göğüs kafesine doğru)

Posterior Omuz Çıkığı

• Humeral baş karakteristik baston konfigürasyonunu kaybeder
• Ampul gibi daha yuvarlak görünür
• Hasta hafif internal rotasyonda olan kolu eksternal rotasyon yapamaz
• Posterior çıkıkta, humerus başının anterior yönü posterior glenoid kenara basar. Yeterli güçle bu, humerus başının ön tarafında bir kompresyon kırığına neden olur

İnferior Omuz Çıkığı

Luxatio erecta diğer adıdır. Ani kuvvetli kol hiperabduksiyonu ile oluşur. Humerus başı glenoid fossa’nın alt kenarının altına doğru çıkar. Oldukça nadirdir.

Akromiokalviküler Çıkık

• Klinik, AC çıkık tanısının anahtarıdır
• Akromionun alt tarafı, distal klavikulağın alt tarafıyla aynı hizada olmalıdır
• 8 mm’den daha fazla açı varsa, AC çıkığı? (8-10 mm)
• Piyano fenomeni
• Şüphe durumunda, diğer AC eklemini görüntülemek yardımcı olabilir

Sternoklaviküler Çıkık

• Sternoklaviküler eklemin genişlemesi ve yer değiştirmesi

Kaynaklar