Kontrast Nefropatisi; gerçekten acilcinin korkulu rüyası mı yoksa üstesinden gelemediğimiz tabulaşmış bir korku mu?

Kontrastlı BT, doğru endikasyon ile kullanıldığında çok detaylı bilgi verdiğinden, acil servislerde çok sık kullandığımız (veya en azından kullanmamız gereken) görüntüleme yöntemleri arasında. Acil servisteki hastayı gören konsültan hekimlerin de çok sevdiği ve sık talep ettiği bir görüntüleme yöntemi olduğunu söylemek çok da yanlış olmaz sanırım. Buna rağmen acil servislerde kontrast nefropatisi korkusu sebebiyle kontrast verme endikasyonu olmasına rağmen kontrastsız çekilen BT’lere bakıp karar vermeye çalışan bir çok acil hekimi olduğunu biliyorum.

Peki Kontrast Nefropatisi gerçekten korkulması gereken bir durum mu? Acilci.net ’te 2015 ve 2016 yıllarında Kontrast Nefropatisi ile alakalı 2 yazımız bulunmakta. Kontrast Nefropatisinin tanımı ve tedavisi gibi bilgilere bu yazılarımızdan ulaşabilirsiniz.

Hem bu yazılarımız okunduğunda hem de güncel literatür incelendiğinde görülecektir ki; Kontrast Nefropatisi o kadar da korkulacak bir durum değil. Yakın tarihe kadar ki literatürde (ki bahsettiğim 2 yazımız bu literatür incelenerek yazılmıştı) sadece genel popülasyonda yapılmış olan çalışmalar vardı. Bu durum bu çalışmaların gücünü azaltan ciddi bir kısıtlılık olarak göze çarpmaktaydı. Sepsis gibi özel hasta gruplarında yapılmış olan güçlü bir çalışma maalesef yoktu. Ta ki Hinson ve ark. yaptığı çalışmaya kadar…

Sepsisli Hastalarda Kontrast Maddenin Akut Böbrek Hasarına Katkısı var mıdır?

Hinson ve ark.’nın bu yıl ‘Journal of Critical Care’ da yayınlanan tek merkezli, retrospektif çalışmasında araştırmacılar bu soruya yanıt aramışlar.

Çalışmaya; sepsis kriterlerini karşılayan, >18 yaşında, serum kreatinini acil servise gelişinde, 48. saat ve 72. saat ölçülebilen hastaları dahil etmişler.

Birincil Sonlanım: Akut Böbrek Hasarı İnsidansı

• 48-72 saat içerisinde Serum Kreatininin >0.3 mg/dL veya bazalinden >5 kat artması

SONUÇLAR

Dahil etme kriterleri sahip 4171 hasta çalışmaya alınmış. Bunların:

• 1464’üne kontrastlı BT çekilmiş
• 976’sına kontrastsız BT çekilmiş
• 1731’ine BT çekilmemiş

Akut Böbrek Hasarı İnsidansı

• Kontrastlı BT: %7.2
• Kontrastsız BT: % 9.4
• BT Çekilmemiş: %9.7
• Sepsis hastalarında kontrast madde akut böbrek hasarı ile ilişkilendirilememiş (OR=0.93; %95 GA 0.71-1.20)

Hinson ve ark. çalışmasından önceki çalışmalarda kontrast madde verilmeyen kontrol gruplarının olmadığı dikkat çekmekte. Bu çalışmayı güçlü kılan durumların başında kontrast verilmeyen kontrol grubunun olması gelmekte. Yine hasta sayısı fazlalığı da çalışmanın gücünü artırmakta.

Sepsisin erken tanısının ve dolayısıyla erken tedavisinin hayat kurtardığı bilinmekte. Birçok klinik senaryoda kontrastlı BT tanıya yardımcıdır. Hinson ve ark.’nın çalışmasının verileri göz önünde bulundurulduğunda, sepsis kriterlerini karşılayan hastalarda, kontrast maddenin akut böbrek hasarı ile ilişkisiz olduğu görülmektedir. Her ne kadar bu çalışma tek merkezli ve retrospektif bir çalışma olsa da özel bir hasta grubunda yapılmış olması, kendisinden önceki literatür bilgisine katkı sağlamakta ve bu literatürü güçlendirmektedir. Konu ile yapılacak prospektif kontrollü çalışmalara hala ihtiyaç duymaktayız.