Skip to content

Acil Tıp Pratiğine Yardımcı Uygulamalar

Reklam

Yarış efsanesi Mario Andretti bir keresinde “Her şey kontrol altında görünüyorsa, yeterince hızlı gitmiyorsunuz demektir.” demişti. Gerçi bahsettiği şey elbette Formula 1 yarışlarıydı; ama bu gerçeği hayatın diğer alanlarında da görebiliyoruz. A’dan Z’ye bütün tıbbı içine alabilecek kadar uçsuz bucaksız bir mesleğe sahip olduğumuz Acil pratiğimizde de, bu durumun doğal bir sonucu olarak her şeyin kontrolünü kaybetmek üzere olduğumuzu hissettiğimiz anlar olmuyor mu? Her nöbette binlerce farklı hasta, yüzlerce farklı tanı, onlarca farklı konsültanla temasa geçmek bir yana; her yıl değişen kılavuzlar, yenilenen kaynak kitaplar, güncellenen mevzuat derken, kendimizi boş viteste yokuş aşağı gidiyor gibi hissetmemiz herhalde normal kabul edilmeli.  Hatta normal olmanın ötesinde, belki de Andretti’nin dediği gibi, zaman zaman böyle hissetmiyorsak, bir şeyleri yanlış yapıyor olabiliriz.

Neyse ki teknolojideki gelişmeler, acil pratiğimize her geçen gün daha fazla destek oluyor. Görüntüleme ve diğer tetkik imkanlarının gelişmesinin dahili ve cerrahi hastalıkların tanı ve takibini hızlandırmasının yanında, yapay zeka gibi teknolojinin çok hızlı ilerlediği alanlar da her geçen gün daha fazla hayatlarımıza dokunacak (Mesela BT görüntülerindeki patolojileri otomatik olarak gösteren veya “big data”yı kullanarak triyaj kararlarını almayı kolaylaştıran bir uygulamayı kim istemez).

Büyük teknolojik gelişmelerin acil pratiğimize uygulanabilmesi için kurumsal politikalar gerekmesine rağmen; daha mütevazi bir çok gelişmeyi, ortaya çıktığı anda kendi pratiğimize eklememiz mümkün. Bu noktada da hemen akla uygulamalar geliyor. Çünkü kimsenin elinden düşmeyen akıllı telefonların büyük maharetlerinden biri hiç kuşkusuz “uygulamalar”. PubMed’de “mobile application” (mobil uygulama) ifadesiyle yapılacak basit bir aramanın bile 13.000‘den fazla sonuç vermesi de tıp dünyasının bu konuya olan haklı ilgisini göstermeye yeter sanırız.

Bu yazımızda, acil hekimine yardımcı olabileceğini umduğumuz ücretsiz bazı uygulamalara yer vermek istedik. Yatak başında bile kolayca kullanabileceğimiz bu uygulamalarla, bilgilerimizi güncel tutabilmemiz ve izleyeceğimiz yolu daha hızlı belirleyebilmemiz mümkün. Listeleyeceğimiz uygulamaların tamamı iPhone için hazırlanan uygulamalar. Ancak benzerlerini diğer platformlar için de kolayca bulabileceğinizi düşünüyoruz.

Çok yararlı olmasına rağmen gözden kaçırdığımız uygulamalar konusunda affınıza sığınarak başlıyoruz (Tavsiye edeceğiniz diğer uygulamalara yorumlarda yer vermenizi bekliyoruz).

Bilimsel İçerik

Bilimsel içerikleri basılı halde incelemek zorunda olduğumuz günler geride kalalı çok zaman oluyor. Artık cep telefonları ile en popüler dergiler ve en güncel yayınlar bir adım uzağımızda. Üstelik bu bilimsel hazinenin büyük bölümüne bırakın ücret ödemeyi, üyelik bile gerekmeden ulaşabiliyoruz. “Bu imkanlar 50 yıl önce olsaydı bilim bugün hangi noktada olurdu?” diye düşünmeden edemiyor insan.

1. Read by QxMD

“Read by QxMD” yeni yayınlanan tıbbi araştırmaları anahtar kelimelerine veya içeriklerine göre arayabildiğiniz, kaydedebildiğiniz, öne çıkan makaleleri inceleyebildiğiniz, PubMed aramaları yapabildiğiniz bir uygulama. İstediğiniz uzmanlık dalını veya anahtar kelimeleri seçmeniz halinde; o alanda yeni makaleler yayınlandığında bildirim gelmesini sağlayabilmeniz de ayrı bir güzellik (Bu uygulamayı keşfetmemi sağlayan Uzm. Dr. Buğra İLHAN’a teşekkürlerimle).

Reklam

App Store Bağlantısı

blank
Read by QxMD ile bir anahtar kelimeyi takibe almak mümkün.

2. Prime: PubMed Journals & Tools

PubMed’i hepimiz keyifle kullanıyoruz. Ücretsiz Prime uygulaması, PubMed deneyimini bir adım öteye taşımak üzere tasarlanmış. Bütün PubMed veri tabanında arama yapabilmek ve yayın özetlerini gösterebilmek gibi temel özelliklerin yanı sıra, ücretsiz tam metin imkanı olan yayınların ilgili sayfalarına kolay ulaşım sağlaması ve Grapherence® isimli özelliği ile yayınları ve ilişkilerini görsel olarak görebilmemizi sağlıyor oluşu öne çıkıyor.

App Store Bağlantısı

blank
Uygulama ile dergileri takip etmek, notlar eklemek, yayınları kolayca sosyal medyada paylaşmak da mümkün.

3. ClinicalKey

Kendini bir “klinik arama motoru” olarak tanımlayan ClinicalKey, bir çok kaynak kitap, dergi ve diğer içerikleri bünyesine topluyor. En güçlü yanı, arama sonuçlarını doğru belirleyebilmesi. Klinisyenin arama ifadesini, ilişkili ifadelerle birlikte arayabilen “akıllı arama” özelliği ile oldukça tutarlı sonuçlar verebiliyor. Çalıştığınız kurum ClinicalKey hesabı sunuyorsa, iPhone uygulamasını indirerek cep telefonunuzdan da kolayca ulaşabilirsiniz.

ClinicalKey Ana Sayfası
App Store Bağlantısı

blank
ClinicalKey ile bir çok kaynak kitap, dergi vs. içeriklerde arama yapabilirsiniz.

4. NEJM This Week

The New England Journal of Medicine, oldukça tanınmış bir dergi. iOS uygulamasını kullanarak, en son yayınlanan makaleler, resimler, haftalık sesli özetler, makalelerin tam sürümlerinin sesli versiyonları ve videolar gibi muhteşem içeriklere ulaşılabiliyor. Hazine…

App Store Bağlantısı

blank
NEJM uygulaması, mütevazi bir arayüze sahip olmasına rağmen; hazine sandığı gibi içerik barındırıyor.

5. Annals of Emergency Medicine

“Impact Factor” derecesi en yüksek Acil Tıp Dergisi olan Annals of Emergency Medicine‘ın ücretsiz iOS uygulaması da bu listede yer almayı elbette hak ediyor. AudioSlides, Virtual Microscope, 3D Radiological Viewer, 3D Neuroimaging Viewer gibi interaktif özelliklerle; makaleler metinden ibaret olmaktan çıkıyor.

App Store Bağlantısı

blank
Temiz bir arayüzüne sahip olan uygulama, internet bağlantısı olmadan da okunabilmeleri için yayınların kaydedilmesine izin veriyor.

6. ESC Pocket Guidelines

Avrupa Kardiyoloji Derneği’nin Cep Rehberlerini içeren bu uygulama ile AF’den Kardiyolojik Onkoloji’ye kadar bir çok rehberin son sürümlerine ulaşmak mümkün oluyor. Temiz arayüzü ve dikkatli bölümlendirmesi ile anlaşılması ve kullanımı oldukça kolay.

Reklam

App Store Bağlantısı

blank
ESC Pocket Guidelines uygulaması, interaktif araçlar da barındırıyor.

7. TATD

Türkiye Acil Tıp Derneği’nin resmi iOS uygulaması, Acil Tıp asistan ve uzmanlarına yarar sağlayacak biçimde hazırlanmış. Düzenli olarak güncellenen içeriğinde; Acil EKG, USG, Görüntüleme, Toksikoloji olgu soru ve cevapları, Sunu Merkezi, İlaç dozları, Mnemonikler ve Skorlamalar başlıklarını içeren TATD Calc bölümü, basite indirgenerek hazırlanmış Olgu Algoritmaları gibi içerikleri ile bir çok yararlı bilgiyi barındırıyor.

App Store Bağlantısı

blank
İlgi çekici olgu soruları düzenli olarak güncelleniyor.

8. Kardiyoloji Konsültasyon

Kardiyoloji konsültasyonları için TKD tarafından hazırlanan bu kitap; temelden detaya kadar bir çok kardiyoloji konusuna, benzer olgu örneklerini içerecek şekilde ulaşma imkanı sunuyor. “Acil Ünitesi” konsültasyonları başlığı altında fikir verebilecek çeşitli soru ve cevaplar da yer alıyor. “A. Kolesistit ile AMI aynı anda karşımıza çıkarsa ne yapalım?”, “WPW Sendromlu hasta Akut AF ile başvurunca neler yapılmalı?” gibi gibi… Elbette Türkçe olması da ayrı bir avantajı…

App Store Bağlantısı

blank
Kardiyoloji Konsültasyon Kitabı uygulaması; soru-cevap şeklinde incelemenin yanında, arama yapmaya da imkan tanıyor.

Hesaplama

Cep telefonları; hemen hepsi ile bütünleşik olarak gelen kronometre, alarm, endüstriyel tipte hesap makinesi ile zaten kendi başlarına bir çok hesaplamaya imkan tanıyorlar. Uygulama mağazaları da, eksik kalan yeri başarıyla dolduruyor. Bu yazımızda bir metronom ve iki istatistik hesaplama uygulamasına yer vermekle yetineceğiz.

9. Metronome Ϟ

CPR sırasında bası sıklığını uygun şekilde tutabilmemiz mümkün olmayabiliyor. Metronom uygulamalarından yararlanarak bu probleme çözüm bulabilmemiz mümkün. Aslında Google’da “metronom” şeklinde yapılacak bir arama ile tarayıcıda çalışan yeterli bir metronoma ulaşabiliyoruz. Ancak çok daha detaylı metronom uygulamaları da ücretsiz olarak kullanımda. Bunlardan Metronome Ϟ (MetroTimer), hız belirleyebilme, 8 farklı ses seçimi, zamanlayıcı açabilme, her ses ile beraber flash açabilme gibi güzel özelliklere sahip. Böylece uygulamayı kullanarak hem CPR sırasında personel değişimlerini kontrol altında tutabilmek, hem de etkin CPR için hızı koruyabilmek mümkün oluyor.

App Store Bağlantısı

blank
Google’ın tarayıcı bazlı metronom uygulaması, ihtiyacı görebilecek şekilde tasarlanmış.
blank
Metronome Ϟ, bir metronom uygulamasından beklenebilecek hemen her özelliğe sahip.

10. E-Valuate

Örneklem Büyüklüğü Hesaplayıcı, Güç Hesaplayıcı ve Etki Büyüklüğü Hesaplayıcı olmak üzere 3 ayrı hesap makinesine sahip bu ücretsiz uygulama ile yayınlar için gerekli olan temel bazı analizleri yapabilmemiz mümkün oluyor.

App Store Bağlantısı

blank
E-valuate, mütevazı bir arayüze sahip.

11. ClinicalTrialAnalysisTool

Hem klinik araştırmalar, hem de bilimsel çalışmalar için uygun olan bu hesaplama uygulaması; örneklem büyüklüğü, güvenirlik aralığı gibi temel istatistik hesaplamaları yapabilirken, T-Test, Ki-kare, MannWhitney U, Wilcoxon gibi testler için de yardımcı oluyor.

Reklam

App Store Bağlantısı

blank
ClinicalTrialAnalysisTool, 9 ayrı bölümde yararlı hesaplamalar yapabilmemizi sağlıyor.

Yatak Başı Değerlendirme

Meşhur boksör Mike Tyson’ın, Yüzüne yumruğu yiyene kadar herkesin bir planı vardır.” dediği söylenir. Okuduğumuz textbooklar, dergiler, yayınlar vs. klinik yaşantımızda aldığımız kararları önemli ölçüde etkiliyor olsa da, günün herhangi bir saatinde Acil Servis kapısından alelacele içeri alınan bir vakada bu bilgi birikimimizi geri çağırabilmekte zorlanabiliriz. Neyse ki, bu noktada cep telefonlarımız büyük işlev görebiliyor: Yatak başı değerlendirmede kullanabileceğimiz çok sayıda uygulama mevcut. Algoritmik yaklaşımlara imkan sağlayan çok sayıda ücretli uygulamanın yanı sıra, bazı ücretsiz uygulamalardan da destek alabilmemiz mümkün. İşte bunlardan bazıları:

12. Qx Calculate

Konsültana “Pnömoni. Değerlendirilmesi rica olunur” yazmak ile “Lober pnömoni. CURB-65 Skoru şu, PSI Skoru bu. Yatış endikasyonu olan hastanın…” yazmak arasında dağlar kadar fark var. İşte o hesaplama işini bu uygulamayla çok kolay bir şekilde yapabiliyoruz. Onlarca farklı skorlama sistemini, adım adım gelen soruları cevaplayarak kullanmak çok kolay. iPhone, Google Play ve Microsoft için versiyonları mevcut.

Uygulama Sayfası
App Store Bağlantısı

blank
Qx Calculate, adım adım ilerleyen arayüzü ile kullanım kolaylığı sağlıyor.

13. mTBI Pocket Guide

Her gün nöbetlerimizde onlarca kafa travması vakası görüyoruz. Acil Servis’te hafif şiddetli travmatik beyin hasarının yönetimi için hazırlanan bu yararlı uygulamada; tanımlar, algoritmalar, hasta eğitimi ipuçlarının yanı sıra DHI, ESS, GKS, MAF, NSI gibi çeşitli değerlendirme skorları da yer alıyor.

App Store Bağlantısı

blank
Uygulama, uygun ICD kodunun belirlenmesini sağlayan bir bölümü de içeriyor.

14. Mersey Burns App

Ciddi yanık ile acil servise başvuran hastalar, hem yanıkların sosyal nedenlerle yönetiminin zorluğu, hem de tedavisinin titizlik göstermesinin gerekmesi nedeniyle özel bir yer tutarlar. Mersey Burns App ihtiyaç duyulan sıvı resüsitasyonunu kolayca hesaplamamızı sağlayan basit ve kullanışlı bir uygulama. İnteraktif arayüzüne adapte olmak çok kolay. Ancak App Store Türkiye üzerinden ulaşılamayan uygulamayı indirebilmek için, ABD mağazını kullanmak gerekiyor.

App Store Bağlantısı

blank
İnteraktif bir arayüzle temel verileri kolayca girebildiğiniz sistem, gerekli sıvı miktarını net biçimde sunuyor.

15. ACEP Toxicology Section Antidote App

Toksikoloji derya deniz. Sadece Antidotlar ve kullanım şekilleri bile, hasta başında düşünürken anksiyeteye sebep olabiliyor. ACEP’in (American College of Emergency Physicians) Toxicology Section Antidote App iPhone uygulaması ile antidotlar, kullanım şekilleri ve akılda bulundurulması gerekenlerle ilgili kolayca bilgi edinmek mümkün.

Reklam

App Store Bağlantısı

blank
ACEP’in Toksikoloji uygulaması, bir çok antidotla ilgili detaylı bilgi içeriyor.

16. Poisoning & Drug Overdose Quick Reference

California Zehir Kontrol Merkezi tarafından üretilen bu uygulama da, bir çok ilaç ve toksine yaklaşımla ilgili değerli bilgiler sunuyor.

App Store Bağlantısı

blank
Uygulama; “En çok kullanılan 15 antidot”, “En çok karşılaşılan 25 toksin” gibi bölümleriyle oldukça kullanışlı.

17. R.E.B.E.L. EM

Acil Tıp camiasının online görünürlüğünde dikkat çeken isimlerden olan Dr. Salim Rezaie, R.E.B.E.L. EM isimli online blogu ile aynı adı taşıyan mobil uygulamasında, Acil Tıpta karşılaşacağımız bir çok konuda kanıta dayalı bilgiler sunuyor.

App Store Bağlantısı

blank
R.E.B.E.L EM mobil uygulamasında, bilgiler özenle kategorilendirilmiş. Oldukça hızlı çalışıyor.

18. EM Cases Summaries

Bu uygulamada, EM Cases podcast serisinin en önemli noktaları, yazıya dökülmüş ve resimlendirilmiş olarak yer alıyor. İsteğe göre podcast’in tamamına ulaşmak da mümkün. Ayarlar bölümünden ilgili seçenek seçildiğinde, uygulama içinde görüntülenen resimler kaydediliyor. Böylece internet bağlantısı olmadığında da uygulamayı etkin biçimde kullanmak mümkün oluyor.

App Store Bağlantısı

blank
Uygulama içinde, Acil pratiğimizde karşılaşacağımız pek çok konuda özlü bilgilere ulaşmamız mümkün oluyor.

19. ECG Books

Değişik kardiyak problemlerle ilgili EKG örneklerini, hareketli dijital görüntüler eşliğinde görmek harika olmaz mıydı? Bir de vaka örnekleri ve klinik bilgiler eklense? Fazla aramanıza gerek yok. ECG Books, aradığınızı sunuyor. MI, bloklu ritmler, AF vs. aklınıza ne geliyorsa…

App Store Bağlantısı

blank
ECG Books, güzel bir arayüzde; “az söz çok görüntü” mottosu ile hareket ediyor.

Radyoloji

Acil Tıpa yeni başlayan hekimler için en zor konulardan biri, görüntüleri yorumlayabilmek. Bir çok uzmanlık dalında görüntü yorumlama işi tamamen radyologlara aitmiş gibi görülse de, dakikaların hatta saniyelerin önemli olduğu Acil Tıp’ta, görüntüleri hemen yorumlayabilmek büyük önem taşıyor. Aşağıda, bir fikir vermesi amacıyla, görüntülere aşinalık kazanmamızı sağlayabilecek bir kaç uygulamaya yer verdik. App Store’de bunlar gibi bir çok uygulama daha var:

20. Anatomy on Radiology CT

Anatomy on Radiology CT (App Store bağlantısı), baş, toraks ve batın BTlerinde, ilgili yapıların pozisyonlarını görmemizi sağlayan basit bir uygulama.

blank
Uygulama, özellikle ilk defa BT yorumlamaya başlayacak klinisyenler için yararlı olabilecek temel özellikler içeriyor.

21. Brain Images

Toronto Üniversitesi’nin hazırladığı Brain Images uygulaması ise, normal Beyin BT ve MRI görüntülerini kesit kesit inceleyebilmemize imkan tanıyor.

App Store Bağlantısı

blank
Uygulamada, Quiz modu ve geleneksel anatomi resimleri de yer alıyor.

22. Bullets

Bullets*, Orthobullets.com ve Medbullets.com’un cep uygulaması. Tıp Fakültesi öğrencileri ve Ortopedi üzerine çalışan hekimler için hazırlanan uygulamada, bir çok senaryo, görüntü, video mevcut. Testler ve çözümleri de uygulamada yer alıyor.

App Store Bağlantısı

blank
Bullets*, basit arayüzüne rağmen yoğun bilgi içeriği ile dikkat çekiyor.

 

Yardımcı Uygulamalar

Elbette tıbbi uygulamalar dışında bir çok uygulama da meslek pratiğimizde yarar sağlıyor. Gecenin 4’ünde kardiyoloji uzmanına EKG fotoğrafı yollarken de, Twitter’da FOAMed içeriklerini takip ederken de (Acilci’nin Twitter sayfası), hastaneden ayrılırken evdekilere otomatik olarak SMS yollanmasını veya kaloriferlerin açılmasını sağlarken de cep telefonu uygulamaları işimize yarıyor (Sırasıyla; WhatsApp, Twitter, İFTTT uygulamaları). Evernote ile bir çok cihazda not alma, düzenleme ve arşivleme işlemi yapabiliyor; Scannable uygulaması ile tarayıcıyla taranmış gibi düzgün metin fotoğrafları çekebiliyoruz. Dropbox ve Google Drive ile dosyalarımızı kaybetme derdimiz kalmıyor, çünkü her şeyi “bulut”a atıyoruz. Relax Melodies ile ambiyans sesleri dinleyerek nöbet ertesi yorgunluğumuzu atıyor; Pedometer ile günlük adım sayımızı takip ediyoruz. Takvim uygulamaları, zaman yönetimi uygulamaları derken; cep telefonlarımızın hakkını gerçekten veriyoruz.

Bu yazımızda, Acil Tıp pratiğimizde en çok yarar sağlayabileceğini düşündüğümüz ücretsiz uygulamaları listelemeye çalıştık. Eklemek istediğiniz şeyler olursa, lütfen yorum olarak yazın. Acil Tıp pratiğimizde kolaylıklar!

 

İlgili Literatür

1) M. Lin, S. Rezaie, I. Husain, “Top 10 mobile apps in emergency medicine”, Emerg Med J. 2014 May;31(5):432-3. doi: 10.1136/emermed-2014-203607.
2) Y. Tian, T.S. Zhou, Y. Wang ve ark., “Design and development of a mobile-based system for supporting emergency triage decision making”, J Med Syst. 2014 Jun;38(6):65. doi: 10.1007/s10916-014-0065-6.
3) N.S. Chaudhry, F.U. Ahmad, M.R. Bullock, M.Y. Wang, “Traumatic brain injury at your fingertips!”, Neurosurgery. 2014 Feb;74(2):N19-22. doi: 10.1227/01.neu.0000442980.84206.dd.
4) B. Bekgöz, “Yanık Alanını ve Sıvı Miktarını Hesaplamak: Mersey Burns App”, Temmuz 2015, https://www.acilci.net/yanik-alanini-ve-sivi-miktarini-hesaplamak-mersey-burns-app/

8 Yorumlar

  1. Ellerinize sağlık. Teşekkür ederiz 🙂
    Benim kullandığım birkaç uygulamayı naçizane belirtmek isterim.

    -Figure1: Tıbbi instagram da diyebileceğim, sağlık profesyonelleri için vakaları paylaşma, tartışma ve bilgi alışverişinde bulunma imkanı sağlayan kullanışlı bir uygulama.
    -Prognosis: 500ün üzerinde vaka senaryosunu adım adım çözme üzerine dayalı, daha sonrasında bu vakalar ile ilgili pratik bilgileri bulabildiğim bilgi yarışması kıvamında eğlenceli bir uygulama. Hatta Türkçe olarak buna benzer bir uygulama hazırlansa çok faydalı olacağını düşünüyorum.
    -ClinicalSense: Aynen Prognosis uygulaması gibi, vaka senaryoları ve bunları çözme üzerine eğlenceli ve bilgilendirici bir uygulama.


blank
Yükleniyor..